Ανατροπή στις κληρονομιές: Ποιο είναι το μερίδιο του επιζώντα συζύγου όταν δεν υπάρχει διαθήκη
Για πρώτη φορά θεσμοθετούνται οι κληρονομικές συμβάσεις. Πρόκειται για συμφωνίες που μπορεί να κάνει ο διαθέτης με τους κληρονόμους του όσο ζει, για το πώς θα μοιραστεί η περιουσία.
Αλλαγές που αναμένεται να ανατρέψουν όσα ξέραμε στο ελληνικό κληρονομικό δίκαιο φέρνει η τελική πρόταση της ειδικής επιτροπής υπό τον καθηγητή Απόστολο Γεωργιάδη. Το πόρισμα θα κατατεθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης τον Σεπτέμβριο και ήδη θεωρείται «οδικός χάρτης» για μια νέα εποχή στη διαχείριση κληρονομιών .
Βασικός στόχος: μεγαλύτερη προστασία για τον επιζώντα σύζυγο, λιγότερη γραφειοκρατία για τους κληρονόμους και σαφέστερο πλαίσιο που θα φέρει την Ελλάδα πιο κοντά στα ευρωπαϊκά πρότυπα.
+33% στον σύζυγο
Η σημαντικότερη αλλαγή αφορά τον επιζώντα σύζυγο. Σε περιπτώσεις εξ αδιαθέτου διαδοχής, δηλαδή όταν δεν υπάρχει διαθήκη , το μερίδιό του ανεβαίνει στο 33,3% της κληρονομιάς, από το 25% που ισχύει σήμερα. Το υπόλοιπο 66,7% πηγαίνει στα παιδιά του θανόντος.
Αν δεν υπάρχουν παιδιά, αλλά γονείς ή αδέλφια, ο σύζυγος διατηρεί το 50%. Αντίθετα, οι σύντροφοι χωρίς γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης δεν δικαιούνται τίποτα αν δεν υπάρχει διαθήκη , με εξαίρεση πιθανή ρύθμιση που θα τους επιτρέπει να παραμένουν στο σπίτι του θανόντος για έως τρία χρόνια.
Οι κληρονομικές συμβάσεις «μπαίνουν στη ζωή μας»
Για πρώτη φορά θεσμοθετούνται οι κληρονομικές συμβάσεις. Πρόκειται για συμφωνίες που μπορεί να κάνει ο διαθέτης με τους κληρονόμους του όσο ζει, για το πώς θα μοιραστεί η περιουσία.
Μπορούν να περιλαμβάνουν ακίνητα, εμπορικά σήματα, πνευματικά δικαιώματα, ακόμη και όρους αποκλεισμού κληρονόμων. Θα είναι δεσμευτικές αλλά με «ρήτρα ακύρωσης» σε περιπτώσεις σοβαρών αδικημάτων από κληρονόμους.
Στόχος; Λιγότερος κατακερματισμός περιουσιών και περισσότερη ελευθερία στον διαθέτη να ορίζει τη μοίρα της περιουσίας του, μια πρακτική που ισχύει ήδη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
«Νόμιμη μοίρα» σε νέα βάση
Αλλάζει και η έννοια της νόμιμης μοίρας. Πλέον, όσοι δεν συμπεριλαμβάνονται σε διαθήκη δεν θα παίρνουν μέρος της περιουσίας σε είδος (π.χ. ακίνητα), αλλά θα μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση σε χρήμα. Έτσι, ένα παιδί που παραλείπεται εντελώς από τη διαθήκη δεν θα κληρονομεί το σπίτι, αλλά θα έχει δικαίωμα στο ποσοστό του σε μετρητά.
Διπλό όφελος
Νομικοί εκτιμούν ότι οι αλλαγές θα κάνουν τις διαδικασίες πιο ξεκάθαρες, θα προστατεύσουν τους δανειστές και θα δώσουν στους διαθέτες μεγαλύτερη ευχέρεια στον σχεδιασμό της περιουσίας τους. Οι επιζώντες σύζυγοι βγαίνουν σαφώς ενισχυμένοι, ενώ συνολικά το ελληνικό δίκαιο μπαίνει σε μια πιο σύγχρονη τροχιά.
